Szpajza i trzy znaki smaku

Szpajza to tradycyjny deser jajeczny, dobrze znany na Śląsku oraz na Kaszubach, bez którego kiedyś nie mogła się odbyć żadna większa uroczystość rodzinna. Przez długi czas kuchnia Pomorska i Śląska pozostawała pod silnymi wpływami niemieckimi, co zauważyć można w nazewnictwie potraw w obu regionach. Wśród deserów popularny był właśnie krem jajeczny, który na stałe zagościł w tradycji kuchni kaszubskiej i śląskiej. Przygotowywanie świątecznych deserów było kiedyś tradycją każdego domu i niezbędnym elementem rodzinnych spotkań. Szpajza pojawiała się na stole w czasie świąt, wesel, chrzcin, a także przy okazji uroczystego niedzielnego obiadu. Przepisy na wykonanie tego deseru można znaleźć w wielu opracowaniach poświęconych tradycji kuchni pomorskie i śląskiej. Lekki, puszysty, orzeźwiający krem można przygotować w wielu wariantach smakowych. Jednak najbardziej klasyczne smaki szpajzy to cytrynowy i czekoladowy.

O co chodzi z tymi "znakami smaku"? Już wyjaśniam. "Trzy Znaki Smaku" to kampania informacyjna MRiRW oraz ARR, która ma na celu między innymi promowanie regionalnych i tradycyjnych produktów spożywczych. W moim deserze wykorzystałam trzy takie produkty, a mianowicie: miód drahimski, wiśnię nadwiślankę i miód pitny Dwójniak.

• Miód drahimski jest miodem pszczelim naktarowym, pochodzącym z obszaru kilku gmin na Pojezierzu Drawskim. Nazwa "drahimski" wywodzi się od pierwotnej nazwy miejscowości Stare Drawsko, która brzmiała właśnie Drahim. Miód ten wpisany jest do rejestru Unii Europejskiej jako produkt pod znakiem Chronione Oznaczenie Geograficzne. Wszystkie etapy produkcji miodu muszą odbywać się w ściśle określonym obszarze, począwszy od stacjonowania pasiek, aż do ostatecznego pakowania miodu.
• Jeśli będziecie na przełomie lipca i sierpnia jechać przez pas nadwiślański od Ożarowa do Lipska, koniecznie rozglądajcie się za rolnikami sprzedającymi wiśnie. Rosnące w tym rejonie są wyjątkowe. Nadwiślanka to typ wiśni sokowej, ma owoce wyraźnie mniejsze niż te innych odmian, ich barwa jest też bardziej intensywna. Ma lekko cierpki i wyraźnie kwaskowaty smak, a także bardzo intensywny aromat. Posiada oznaczenie Chronionej Nazwy Pochodzenia.
• Miód pitny Dwójniak zanim będzie gotowy do spożycia musi leżakować w beczce 4 lata. Należy do alkoholi mocnych, należy więc delektować się nim z umiarem. Został wpisany na listę produktów tradycyjnych i uhonorowany jako Gwarantowana Tradycyjna Specjalność, wynikająca z przynależności do tej części Europy, która preferowała miody i masło, w odróżnieniu od tej, która była krainą wina i oliwy.

Składniki:

Szpajza:

4 jajka

200 g cukru

4 łyżeczki żelatyny

sok wyciśnięty z cytryny
1 łyżka kakao

20 ml miodu pitnego Dwójniak

Sos wiśniowy:

szklanka wiśni nadwiślanki

1 łyżka miodu drahimskiego

1 łyżeczka mąki ziemniaczanej

20 ml miodu pitnego Dwójniak

sok z cytryny

Przygotowanie:

Szpajza: Żelatynę musimy namoczyć w odrobinie zimnej wody, zalać połową szklanki wrzątku, dokładnie wymieszać i wystudzić. Ubijamy pianę z białek, partiami dosypujemy cukier, nie przerywamy ubijania, następnie dodajemy żółtka. Masę z jajek łączymy z żelatyną. Krem dzielimy na 2 równe części, do jednej dodajemy sok z cytryny i dokładnie mieszamy. Do drugiej dodajemy kakao rozpuszczone w miodzie pitnym, mieszamy. Obie masy wlewamy do pucharków i chłodzimy kilka godzin w lodówce.
Sos wiśniowy: Wiśnie wrzucamy do garnuszka, dodajemy łyżkę miodu i gotujemy około 10 minut. Dodajemy łyżkę mąki, gotujemy jeszcze chwilę, nie przerywamy mieszania. Na koniec dodajemy miód pitny i sok z cytryny. Sosem dekorujemy schłodzoną szpajzę.